Bóng ma chiến tranh trở lại: Trung Quốc – Nhật Bản, ai sẽ bấm cò trước, cuộc đối đầu không cân sức
Trong nhiều thập kỷ, quan hệ Trung – Nhật luôn là một hỗn hợp phức tạp giữa kinh tế phụ thuộc, cạnh tranh chiến lược và ký ức lịch sử chưa bao giờ thực sự khép lại. Nhưng bước sang những năm gần đây, khu vực Đông Á đang chứng kiến sự thay đổi địa chính trị nhanh chóng đến mức ngay cả các cường quốc phương Tây cũng phải lo ngại.
Đài Loan trở thành tâm điểm chú ý, và mỗi một chuyến thăm ngoại giao, một lần điều tàu, một đợt diễn tập đều có khả năng thổi bùng căng thẳng. Hai quốc gia đứng ở hai đầu đối nghịch: Trung Quốc muốn thống nhất Đài Loan bằng mọi giá, trong khi Nhật xem việc Đài Loan bị kiểm soát là “lằn ranh đỏ” ảnh hưởng trực tiếp an ninh quốc gia.
Tình thế này khiến cả thế giới đặt ra câu hỏi đầy ám ảnh: Nếu Trung Quốc và Nhật Bản thật sự va chạm quân sự, chuyện gì sẽ xảy ra? Ai mạnh hơn? Ai yếu hơn? Và thế giới có bị đẩy tới một cuộc chiến lớn chưa từng có kể từ Thế chiến II?
Trước khi đi vào phân tích tương quan sức mạnh, cần hiểu rằng cuộc đối đầu Trung - Nhật không đơn thuần là xung đột song phương. Đây là xung đột giữa một cường quốc đang lên với tham vọng thay đổi trật tự khu vực và một đồng minh quan trọng của Mỹ trong mạng lưới liên minh châu Á -Thái Bình Dương. Trong bối cảnh này, mọi sự so kè vũ khí và diễn tập đều mang ý nghĩa chiến lược vượt xa phạm vi lãnh thổ hai nước. Trung Quốc những năm gần đây đã chuyển mình thành một siêu cường quân sự theo hướng “đánh nhanh, đánh xa, đánh phủ đầu”. Họ đầu tư mạnh vào tên lửa đạn đạo, tàu sân bay, chiến đấu cơ tàng hình, cùng hạm đội tàu chiến khổng lồ được xây mới với tốc độ chưa từng thấy từ sau Chiến tranh Lạnh. Ngược lại, Nhật Bản – dù hiến pháp hạn chế – vẫn xây dựng được một lực lượng phòng vệ có công nghệ thuộc hàng tinh vi nhất thế giới. Nếu Trung Quốc thiên về số lượng và tầm bắn, Nhật Bản lại vượt trội về độ chính xác, khả năng phòng thủ và hệ thống tích hợp cùng đồng minh.
Năm 2025, Trung Quốc sở hữu khoảng 2,2 triệu quân thường trực – đội quân lớn nhất châu Á, chỉ đứng sau Ấn Độ và ngang ngửa Mỹ nếu tính về tổng quy mô lực lượng. Kho dự trữ quân nhân, lực lượng bán vũ trang và dân quân biển càng làm con số này ấn tượng hơn. Lực lượng đông như vậy cho phép Bắc Kinh duy trì chiến dịch kéo dài, triển khai quân đồng thời trên nhiều mặt trận, từ biên giới Ấn Độ đến eo biển Đài Loan. So sánh với Nhật Bản, khoảng cách rất lớn: Tokyo chỉ có khoảng 247.000 quân thường trực, con số nghe qua có vẻ quá nhỏ khi đặt cạnh Trung Quốc. Nhưng đây lại là lực lượng với mức độ chuẩn hóa cao, kỷ luật tốt và được trang bị nhiều hệ thống quân sự dựa trên tiêu chuẩn Mỹ.
Về ngân sách quốc phòng, năm 2025 Trung Quốc chi khoảng 230–240 tỷ USD, gấp hơn bốn lần Nhật Bản. Điều này không chỉ thể hiện khả năng hiện đại hóa mà còn phản ánh tham vọng quân sự rộng lớn của Bắc Kinh. Nhật với ngân sách quốc phòng, khoảng 50 tỷ USD, tuy nhỏ hơn Trung Quốc khá nhiều, nhưng lại tập trung vào chất lượng. Rất nhiều vũ khí Nhật sở hữu là hàng top thế giới: F-35A/B, hệ thống phòng thủ tên lửa Aegis, tàu khu trục lớp Maya, tàu ngầm Taigei… Điểm khác biệt là Nhật không phân tán ngân sách cho ồ ạt nhiều chương trình như Trung Quốc, nên hiệu quả đầu tư cao hơn.
Trong cuộc chiến giả định giữa hai nước, hải quân sẽ là trọng tâm. Địa lý là vấn đề buộc Trung Quốc muốn đánh Nhật thì phải vượt biển. Và đó chính là nơi Nhật mạnh nhất. Bắc Kinh hiện có ba tàu sân bay, Liêu Ninh, Sơn Đông, Phúc Kiến, dù trong đó chỉ Phúc Kiến được đánh giá tiệm cận tiêu chuẩn tàu sân bay hiện đại. Dàn khu trục hạm Type 052D, Type 055 cùng hơn 60 tàu ngầm khiến Trung Quốc sở hữu hải quân lớn nhất thế giới về số lượng. Nghe có vẻ áp đảo, nhưng Nhật không hề yếu. Hai tàu sân bay trực thăng lớp Izumo đang được nâng cấp để mang F-35B biến chúng thành tàu sân bay thực thụ. Khoảng 40 khu trục hạm với hệ thống Aegis khiến Nhật trở thành quốc gia duy nhất ngoài Mỹ có mạng lưới phòng thủ tên lửa trên biển đủ sức đánh chặn tên lửa đạn đạo. 22 tàu ngầm diesel-điện thế hệ mới của họ lại nổi tiếng yên tĩnh, khó phát hiện.
Nếu chiến tranh nổ ra trong vùng biển quanh Nhật, ưu thế công nghệ có thể làm giảm áp lực từ việc Trung Quốc có nhiều tàu hơn. Không quân cũng là lĩnh vực so kè căng thẳng. Trung Quốc có hơn 3.000 máy bay, bao gồm tiêm kích J-10, J-16, H-6K và đặc biệt là hơn 200 chiếc J-20 – tiêm kích tàng hình đời mới. Nhật Bản chỉ có khoảng 430 chiến đấu cơ, nhưng gần 150 chiếc là F-35, loại tiêm kích tàng hình hiện đại nhất thế giới. Không quân Nhật có lợi thế về khả năng phối hợp với radar cảnh báo sớm, vệ tinh và mạng lưới thông tin do Mỹ hỗ trợ.
Trong khi đó, tên lửa đạn đạo mới là lĩnh vực khiến cán cân nghiêng mạnh về Trung Quốc. DF-21D, DF-26 được mệnh danh “sát thủ tàu sân bay”, có tầm bắn vươn tới Guam. Trung Quốc gần như là nước duy nhất trên thế giới triển khai tên lửa đạn đạo chống hạm ở quy mô lớn. Nhật chỉ mới bắt đầu sở hữu Tomahawk và nâng cấp Type-12 lên tầm bắn 900 -1200 km. Tuy vậy, Nhật có lá chắn phòng thủ tên lửa tốt hơn rất nhiều. Aegis trên hạm, Patriot PAC-3 dưới đất, cùng hệ thống cảnh báo sớm của Mỹ khiến việc Trung Quốc muốn đánh trúng mục tiêu chiến lược ở Nhật không hề dễ dàng. Đây là rào cản lớn nhất nếu Bắc Kinh muốn tung đòn phủ đầu. Kịch bản thực chiến cho thấy xung đột giữa hai bên sẽ là cuộc đấu của tên lửa tầm xa và hải quân. Lục quân gần như không đóng vai trò vì Nhật là quốc đảo.
Trung Quốc sẽ tấn công bằng tên lửa hành trình và đạn đạo từ đất liền, trong khi Nhật sử dụng F-35, Tomahawk và tàu ngầm để phản công chính xác. Các chuyên gia đánh giá xác suất Trung Quốc đổ bộ lên Nhật gần như bằng 0 vì địa hình Nhật có hàng ngàn km bờ biển hiểm trở, sóng lớn, địa hình núi đá và mạng lưới phòng thủ dày đặc.
Thế giới sẽ bị ảnh hưởng ra sao? Nếu Trung - Nhật nổ súng, đây sẽ không còn là vấn đề song phương. Mỹ chắc chắn nhảy vào vì hiệp ước an ninh. Úc, Anh, Canada và một số nước NATO có thể hỗ trợ Nhật ít nhất về hậu cần, tình báo, trừng phạt kinh tế. Nga và Triều Tiên có thể đứng về phía Trung Quốc ở mức độ chính trị hoặc cung ứng vũ khí hạn chế. Chuỗi cung ứng toàn cầu bị phá vỡ, đặc biệt là ngành công nghiệp chip – vốn nằm ở Nhật, Đài Loan, Hàn Quốc. Thế giới có thể chứng kiến một cuộc suy thoái lớn hơn cả năm 2008.
Lo ngại về vũ khí hạt nhân là điều khó tránh, nhưng xác suất Trung Quốc sử dụng hạt nhân gần như thấp nhất trong mọi kịch bản, vì điều đó đồng nghĩa đối đầu trực tiếp Mỹ. Hạt nhân chỉ đóng vai trò răn đe, không phải thứ họ dám dùng vào Nhật. Tóm lại, Trung Quốc mạnh hơn về toàn bộ hỏa lực, tên lửa và lực lượng áp đảo. Nhật Bản lại mạnh hơn về phòng thủ, độ chính xác, chất lượng vũ khí và địa hình. Nếu Trung - Nhật đánh nhau, đây sẽ không phải cuộc chiến một chiều. Đó là cuộc đối đầu kéo dài giữa kho tên lửa lớn nhất châu Á và tấm lá chắn phòng thủ tinh vi nhất khu vực. Và nếu cuộc chiến này thực sự bắt đầu, nó đủ sức làm rung chuyển Đông Á, phá vỡ kinh tế toàn cầu, và kéo thế giới bước vào một kỷ nguyên đối đầu mới - chưa chắc đã thành Thế chiến III, nhưng chắc chắn là cuộc khủng hoảng quân sự lớn nhất kể từ sau Chiến tranh Triều Tiên.
Tham khảo: Countryloves.com