Trung Quốc và bước ngoặt nhân sự hiếm thấy: Dấu hiệu chuyển dịch quyền lực

 Trong những ngày gần đây, giới quan sát chính trị Trung Quốc không khỏi xôn xao trước thông tin về một động thái nhân sự đặc biệt hiếm hoi: hai vị Bộ trưởng thuộc hàng ngũ cao cấp của Đảng Cộng sản Trung Quốc đã hoán đổi vị trí cho nhau. Cụ thể, ông Lý Cán Kiệt, người đang giữ chức Bộ trưởng Bộ Tổ chức Trung ương, được điều sang đảm nhiệm chức Bộ trưởng Bộ Mặt trận Thống nhất, trong khi ông Thạch Thái Phong, Bộ trưởng Bộ Mặt trận Thống nhất đương nhiệm, lại được chuyển sang nắm giữ Bộ Tổ chức Trung ương.

Thoạt nhìn, đây có vẻ như một sự sắp xếp mang tính luân chuyển nội bộ bình thường, nhưng đối với giới phân tích chính trị – đặc biệt là những người am hiểu cấu trúc quyền lực của Trung Nam Hải – thì đây là một tín hiệu bất thường, thậm chí được xem là bước ngoặt trong cán cân quyền lực giữa các phe phái.

Hai bộ trọng yếu trong guồng máy quyền lực Trung Quốc

Để hiểu rõ tầm quan trọng của sự kiện này, cần nhìn lại vai trò của hai cơ quan nói trên.
Bộ Tổ chức Trung ương là “trái tim” trong bộ máy nhân sự của Đảng, nắm quyền bổ nhiệm, điều động, thăng chức hay cách chức hàng triệu cán bộ trong hệ thống từ trung ương đến địa phương. Ai kiểm soát được Bộ Tổ chức Trung ương, người đó nắm trong tay “cửa sinh mệnh” của giới quan chức.

Trong khi đó, Bộ Mặt trận Thống nhất lại là “cánh tay mềm” của Đảng – phụ trách việc kết nối, thu phục và giám sát các nhóm ngoài Đảng, các dân tộc thiểu số, tôn giáo, doanh nhân tư nhân, người Hoa ở nước ngoài… Đây là bộ phận quan trọng trong việc củng cố quyền lãnh đạo toàn diện của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

Chính vì vậy, việc hai vị Bộ trưởng của hai cơ quan này đổi chỗ cho nhau không chỉ là thay đổi cá nhân, mà còn là tín hiệu điều chỉnh trong cấu trúc quyền lực nội bộ Đảng.

Những phân tích trái chiều: Suy yếu của phe Tập hay chiến lược củng cố quyền lực?

Một số chuyên gia cho rằng sự hoán đổi này có thể phản ánh sự suy giảm ảnh hưởng của phe Tập Cận Bình, đồng thời là sự trỗi dậy của phe Đoàn Thanh niên, vốn từng là thế lực mạnh mẽ dưới thời Hồ Cẩm Đào.
Theo hướng phân tích này, phe chống Tập đã không còn kiên nhẫn và đang tìm cách giành lại quyền kiểm soát bộ máy nhân sự – lĩnh vực mà ông Tập vốn luôn coi là nền tảng quyền lực của mình.

Từ góc nhìn đó, việc ông Lý Cán Kiệt rời khỏi Bộ Tổ chức Trung ương – cơ quan then chốt – được xem là một sự điều chuyển mang tính “giáng cấp mềm”, dù trên danh nghĩa vẫn là Bộ trưởng. Ngược lại, việc ông Thạch Thái Phong, một quan chức được cho là có quan hệ thân thiết với các nhân vật từng thuộc phe Đoàn, được đưa về Bộ Tổ chức Trung ương lại càng củng cố nhận định rằng ảnh hưởng của phe Tập đang bị thách thức nghiêm trọng.

Phe Tập và những dấu hiệu rạn nứt

Từ sau Đại hội Đảng lần thứ 20, Tập Cận Bình đã củng cố vị thế “lãnh tụ hạt nhân”, nắm trọn quyền trong tay với ba nhiệm kỳ liên tiếp – điều chưa từng có kể từ thời Mao Trạch Đông. Tuy nhiên, việc tập trung quyền lực tuyệt đối trong thời gian dài thường dẫn đến sự bất mãn và phản ứng ngầm từ các nhóm lợi ích khác.

Các chuyên gia nhận định, trong vài tháng gần đây, nhiều sự kiện chính trị bất thường đã diễn ra:

• Một loạt quan chức cấp cao trong lĩnh vực quốc phòng, ngoại giao và an ninh nội địa bị điều tra hoặc biến mất khỏi công chúng.

• Một số chính sách đối ngoại, đặc biệt là liên quan đến Mỹ và kinh tế tư nhân, cho thấy sự thay đổi về đường hướng.

Những diễn biến này dấy lên nghi ngờ rằng bên trong nội bộ Đảng đang tồn tại cuộc giằng co ngầm giữa các phe phái, và việc hoán đổi giữa ông Lý Cán Kiệt – Thạch Thái Phong có thể là kết quả của thỏa hiệp hoặc phản công quyền lực.

Bước khởi đầu cho làn sóng mới?

Có những phân tích táo bạo hơn cho rằng, việc điều chuyển lần này có thể là “phát súng mở màn” cho một cuộc thanh trừng mới, nhắm vào những người thân tín và trung thành tuyệt đối với Tập Cận Bình trong bộ máy Đảng và chính phủ.

Lý do là bởi Bộ Tổ chức Trung ương chính là “tuyến huyết mạch” kiểm soát nhân sự. Nếu ông Thạch Thái Phong – người có xu hướng trung lập hoặc thân với phe Đoàn – nắm quyền tại đây, thì quyền lực của Tập trong việc bổ nhiệm, sắp xếp nhân sự chiến lược có thể bị hạn chế đáng kể. Điều đó đồng nghĩa, những người từng được Tập nâng đỡ có thể trở thành mục tiêu bị điều tra hoặc loại bỏ trong thời gian tới.

Trò chơi quyền lực trong bóng tối

Chính trường Trung Quốc vốn khét tiếng là kín như bưng, mọi biến động đều được trình bày như “sự sắp xếp hợp lý của Đảng”. Tuy nhiên, sau mỗi lần thay đổi như vậy thường ẩn chứa những cuộc đấu đá gay gắt, được tính toán tỉ mỉ trong hậu trường.

Một số nhà bình luận cho rằng sự kiện lần này không chỉ là thay đổi chức vụ giữa hai Bộ trưởng, mà là một phép thử cho sự cân bằng quyền lực mới, nơi phe Tập phải chấp nhận nhường bước để tránh đối đầu trực diện với các nhóm lợi ích khác trong Đảng.

Tương lai nào cho chính trường Bắc Kinh?

Liệu đây có phải là dấu hiệu khởi đầu cho sự thoái trào của quyền lực Tập Cận Bình, hay chỉ là một nước cờ chiến lược nhằm củng cố vị thế của ông bằng cách “điều chỉnh chiến thuật”?

Câu trả lời vẫn còn bỏ ngỏ. Nhưng một điều chắc chắn là sự kiện này đánh dấu thời điểm nhạy cảm của nền chính trị Trung Quốc, nơi mà mọi động thái nhân sự đều phản ánh những tính toán sâu xa về quyền lực, trung thành và sinh tồn.

Giữa những lời đồn đoán và suy luận, chỉ có thời gian mới có thể chứng minh liệu ông Tập đang mất dần quyền kiểm soát, hay ngược lại – đang tái sắp xếp bàn cờ chính trị theo một cách tinh vi hơn bao giờ hết.

Tham khảo thêm: văn hóa